میکروچیپ - سیستم شناسایی الکترونیکی جانداران با توجه به پیشرفت علوم در جهان ، سیستم های نوین جایگزین روشهای قدیمی و سنتی گردیده و راندمان و بهره وری نیز بهمان میزان توسعه می یابد. استفاده از طرح شناسایی دام به روش مرسوم در جهان نیز در پیشبرد اهداف ملی ، اجتماعی ، بهداشتی ، صنعتی و اقتصادی جایگاه خاص خود را در جوامع امروزی پیدا کرده است. جمعیت دامی کشور اعم از کوچک و بزرگ و صنایع وابسته ، نظیر دیگر صنایع مطرح در جامعه ،‌ نیازمند داشتن تجهیزات اتومکانیکی و رایانه ای است و با پیدایش سیستم های اتوماتیک و سیستم اطلاعاتی غیر قابل تغییر و واقعی و مؤثر ، بتدریج شرایط و اوضاع مطلوبتری را در این زمینه بوجود خواهد آورد. بطور مثال در حال حاضر روشهای اطلاعاتی علمی ، شناسایی کامل و دقیق از این جمعیت دامی مستلزم جمع آوری آمار ، پلاکهای الصاقی ، خالکوبی و ثبت دستی با تفسیرهای نظری و فردی است که نشان داده است همیشه معایب فراوانی را با درصدهای بالایی از خطا و اشتباهات دارا بوده ، اینجا است که سیستم های نوین کاربرد خود را نشان داده و معتبرترین سیستم در جهان ، استفاده از روش شناسایی الکترونیکی و تکنولوژی ریز تراشه ها ( میکروچیپ ) معرفی گردیده است. این فن آوری به کمک مدیران و صاحبان صنایع و دام اعم از بخش دولتی و خصوصی آمده و کاملترین اطلاعات را از وضعیت جوامع دامی در اختیار آنان قرار می دهند نظیر آگاهی از منشاء بیماریها ، کنترل و ریشه کنی بیماریها نظیر شیوع جنون گاوی یا تب برفکی و کنترل ضایعات و تاثیرات بیماریها در جوامع انسانی از مؤثرترین کمک بحساب می آید. بطور کلی با بهره از این سیستم ، وضعیت دامها از زمان تولد تا انتهای عمر جاندار مشخص و معلوم گشته و بسرعت قابل شناسایی و در نهایت امکان ابراز نظر و تفسیر حقیقی و راستین میسر خواهد بود. این روش در کلیه موجودات اعم از بزرگ و کوچک نظیر اسب ، گاو ، گوسفند ، ‌طیور، آبزیان ، حیوانات آزمایشگاهی ، حیوانات خانگی ،‌ حیوانات باغ وحش و بالاخره طبیعت وحش نیز کاربرد دارد. اجرای این طرح با استفاده از آخرین تکنولوژی ، نه تنها دست آورد جدیدی در کشور محسوب می گردد بلکه بعنوان اطلاعات پایه ای و مرجع ، در تحقق و ساماندهی اهداف مسئولین اجرایی کشور ، برنامه ریزان ، محققان ، تولیدکنندگان و سرمایه گذاران نقش بسزایی را ایفا می نماید. با پیدایش تکنولوژی شناسایی توسط فرکانس رادیویی ، سیستم های شناسایی قدیمی نظیر ثبت دستی , نشانه گذاری و بارکدها منسوخ می گردند. تصور کنید که وارد فروشگاهی شده و کالای مورد نظر خود را از قفسه فروشگاه برداشته و بدون ایستادن و انتظار جهت پرداخت وجه کالا , براحتی از درب فروشگاه خارج میشوید در اصل پس از خروج از فروشگاه بطور اتوماتیک وجه کالا از حساب بانکی شما کسر شده و از طرفی دیگر بطور اتوماتیک , کالای خریداری شده از آمار فروشگاه کسر می گردد . آری دقیقاً این روش توسط تکنولوژی فرکانس رادیویی امکانپذیر می گردد . از کاربرد این سیستم می توان به صدها مورد اشاره نمود که در حیطه جانداران , شناسایی توسط این سیستم مزیتهای برتری نسبت به سایر روشهای شناسایی در بر خواهد داشت. شناسایی دقیق جانداران در هر منطقه و صنعتی به عنوان اساس و پایه اصول مدیریتی مطرح می گردد و با توجه به این اطلاعات ، برنامه ریزی های اختصاصی اعمال می گردد. در حال حاضر و در محدوده امور دام و دامپزشکی و انجمن های مختلف نظیر حمایت از حیوانات فعالیت گسترده ای اعمال شده بطوریکه در سال 2001 میلادی مطابق گزارش کمیته بین المللی ثبت حیوانات از طریق آزمایشات اختصاصی بر روی این سیستم , منجر به صدور و انتشار تائیدیه های قانونی شده است. همچنین در سال 1996 میلادی سازمان غذا و داروی ایالت متحده آمریکا- FDA تائیدیه استفاده از میکروچیپ قابل تزریق را در جانداران صادر کرده و در همان سال نیز سازمان USDA استاندارد اختصاصی محل کاشت میکروچیپ در هر جاندار را تعیین نمود. در سال 2001 میلادی نیز کمیته بین المللی ثبت حیوانات پس از آزمایشات اختصاصی، تائیدیه قانونی استفاده از این سیستم را اعلام نمودند. همچنین میکروچیپ ها تحت استاندارد های جهانی 9001 ISO طراحی و ساخته می شوند. در ایران نیز در سال 1382 سازمان دامپزشکی کشور پس از بررسی و مطالعه این تکنولوژی، بر اساس طرح جامع آقای دکتر جلیلزاده، تائیدیه علمی و فنی را اعلام نمود. اساس تکنولوژی اساس سیستم شناسایی الکترونیکی ترووان شامل دو بخش اصلی ذیل می باشد: - میکروچیپ - دستگاه بازخوان میکروچیپ : جهت فرآیند شناسایی ، میکروچیپ در محل خاصی از بدن موجود تعبیه میشود بطوریکه این میکروچیپ عاری از باطری یا هر گونه منبع نیرو بوده و بطوری طراحی گردیده است که در بافت زنده و حتی محیطهای نامساعد محفوظ باقی می ماند. : هر میکروچیپ شامل اجزا زیر می باشد: - میکروچیپ - آنتن فنری - محفظه شیشه ای میکروچیپ ها حاوی اطلاعات از قبل طراحی شده بوده و عمر نامحدودی دارند. میکروچیپ ها نیاز به تعمیر نداشته و دارای اشکال مختلف بوده و با توجه به نوع کاربرد آنها ، بطور اختصاصی طراحی و مورد بهره برداری قرار می گیرند. آنتن فنری میکروچیپ در این سیستم به عنوان عامل دریافت و ارسال امواج رادیویی از دستگاه باز خوان عمل می نماید . میکروچیپ با امواج رادیویی دریافتی ، فعال و اطلاعات میکروچیپ را جهت ارسال آماده می سازد . محفظه شیشه ای نیز قابلیت تطابق با بافت زنده موجود را دارا می باشد بنابراین بدون هیچگونه عارضه ای میکروچیپ در درون موجود زنده باقی و محفوط می ماند. دستگاه بازخوان : دستگاه های بازخوان توسط آنتنهای خود ، میکروچیپ را به روش الکترومغناطیسی فعال نموده و بر اساس سیگنالهای برگشتی از میکروچیپ ، کد اختصاصی یا اطلاعات ثبت شده را بازخوانی می نمایند . این عمل در فاصله زمانی بسیار کوتاه انجام می پذیرد. انواع دستگاههای بازخوان اعم از ثابت و متحرک طراحی و ساخته شده اند که با توجه به نوع کاربرد آنها مورد استفاده قرار می گیرند. روش کاشت میکروچیپ ابتدا میکروچیپ و سر سوزن داخل بسته استریل را تهیه و آماده نمایید . جهت اطمینان از صحت میکروچیپ ، بدون باز نمودن بسته استریل ، کد آن را توسط دستگاه بازخوانی نمایید. سپس بسته حاوی میکروچیپ و سر سوزن استریل را باز کنید. سر سوزن را به دستگاه کاشت متصل و آماده نمایید. عمل کاشت میکروچیپ نظیر فرآیند واکسیناسیون نیاز به ضدعفونی محل تزریق داشته بنابراین با توجه به نوع دام محل تزریق را ضدعفونی نمایید . همانطور که گفته شد محل تزریق در هر دام با توجه به استانداردهای جهانی تعیین گردیده است به طور مثال در سگ ،‌گربه و دامهای کوچک محل تزریق در ابتدای گردن ، در امتداد خط وسط ، بین دو کتف متمایل به سمت چپ تعیین شده است. پوست محل تزریق را توسط دو انگشت شست و نشانه گرفته و به سمت بالا کشیده و سر سوزن را مستقیماً به زیر جلد وارد نموده و با فشار دسته وسیله کاشت ، میکروچیپ وارد محل مذکور می شود . سپس در همان راستا سر سوزن را خارج نمایید. جهت جلوگیری از عفونت ثانویه ، محل تزریق را مجدداً ضد عفونی نمایید جهت اطمینان از صحت عمل کاشت ، کد میکروچیپ تزریقی را توسط دستگاه بازخوان مشخص نمایید. با توجه به اهمیت و کاربرد وسیعی که روشهای نوین دارند بنابراین منابع رسمی در جهان استانداردهای اختصاصی را در کاربرد تکنولوژی های جدید تعیین و صادر می نمایند که در این خصوص اتحادیه دامپزشکان اروپا نیز محل کاشت میکروچیپ را در جانداران بشرح زیر تعیین نموده اند: ?- سگ و گربه و پستانداران کوچک محل کاشت میکروچیپ در این نوع جانداران در ابتدای گردن ، در امتداد خط وسط و در بین دو کتف می باشد. در این مورد بایستی سر سوزن حاوی میکروچیپ را بطور کامل به زیر پوست وارد نموده و سپس عمل کاشت انجام گیرد. با توجه به سیستم تکنولوژی ، جهت ردیابی میکروچیپ ، دستگاه بازخوان را در چهار مسیر طولی مختلف از اواسط گردن در امتداد کتف ها حرکت میدهند به طوریکه در هر سمت جانبی بدن در دو مسیر ، عمل بازخوانی صورت گیرد. در صورت عدم ردیابی به روش فوق ، دستگاه بازخوان را در چهار مسیر عرضی مختلف بر روی پشت بدن به صورت قوس 90 درجه حرکت داده شود. البته بایستی این نکته را در نظر گرفت که حرکت دستگاه بازخوان در نزدیکی بدن جاندار انجام پذیرد و یا به عبارتی در تماس با پوست و یا موی بدن باشد. همچنین در هنگام ردیابی دگمه دستگاه را همواره به سمت پائین فشار و نگهداری شود تا زمانیکه سیگنال صوتی به معنای یافتن میکروچیپ شنیده شود. ?- اسبها در اسبها عمل کاشت میکروچیپ در ناحیه میانی سمت چپ گردن در داخل رباط نوکالی بوده به صورتیکه ابتدا سر سوزن حاوی میکروچیپ را به طور کامل وارد ناحیه نموده و سپس عمل کاشت انجام می پذیرد. ?- دامهای پرورشی نظیر گاو ‌‌ گاومیش گوسفند و بز عمل کاشت میکروچیپ در زیر پوست در ناحیه قسمت خارجی گوش سمت چپ انجام می گیرد. ?- انواع گونه های مختلف پرندگان عمل کاشت میکروچیپ در پرندگان با وزن بیش از 1/5 کیلوگرم و یا با پاهای طویل در زیر پوست ناحیه قدامی اتصال گردن به بدن( شترمرغ ) در سمت چپ - در پرندگان کوچک با وزن کمتر از 1/5 کیلوگرم در داخل عضله سینه ای انجام می گیرد. ?- لاکپشتان عمل کاشت میکروچیپ در ناحیه اتصال لاک به بدن انجام می پذیرد. در گونه های با جثه بزرگتر سر سوزن را به طور کامل وارد ناحیه مذکور می شود. در گونه های با چثه کوچکتر و بچه ها تنها با وارد کردن 3/4 طول سر سوزن عمل کاشت انجام می گیرد. ?- مارها عمل کاشت میکروچیپ داخل عضله در ناحیه گردن ، 4-6 سانتیمتری پشت سر انجام می گیرد. البته بایستی این نکته را در نظر گرفت که سر سوزن را به طور موازی با سطح بدن وارد نمود. ?- مارمولک ها عمل کاشت میکروچیپ درداخل عضله ضخیم در ابتدای دم انجام می گیرد. سر سوزن را بین دو فلس وارد می کنند. ?- آبزیان عمل کاشت میکروچیپ در ماهیان با طول بیش از 30 سانتیمتری در ابتدای ناحیه باله قدامی و در ماهیان با طول کمتر از 30 سانتیمتری در داخل محوطه شکمی انجام می پذیرد. ?- دوزیستان عمل کاشت میکروچیپ در ناحیه لمفاتیکی انجام می گیرد. بانک اطلاعاتی هنگامی که در دهه 60 میلادی مکانیزه نمودن سیستم‌ های اطلاعاتی مطرح گردید ، مهندیسین کامپیوتر تئوری‌هایی را مبنی بر نگهداری و ذخیره اطلاعات در کامپیوتر ارائه کردند تا اطلاعاتی که قبلاً روی کاغذ نگهداری می شد , در کامپیوتر نیز به نحو مطلوبی ذخیره و مدیریت شود. در آن زمان بود که واژه (( بانک اطلاعات )) از اهمیت چشم‌گیری برخوردار شد ، تا اینکه نظریه‌های اولیه راجع به بانک اطلاعات پس از اثبات به کار گرفته شدند. یک بانک اطلاعاتی ساده شامل مجموعه ای از اطلاعات بوده که روی کاغذ سازماندهی می شود. به عنوان مثال یک فایل بانک اطلاعاتی مورد استفاده در یک شرکت و یا سازمانی که از روش سنتی بهره‌گیری می‌کنند شامل مجموعه‌ ای از فرمهای کاغذی است که دارای مکان‌های خالی جهت پر کردن اطلاعات می‌باشند که مکان‌های ذکر شده می‌بایست از اطلاعاتی از قبیل کد پرسنلی , نام , نام خانوادگی , تاریخ تولد, آدرس و ..... پر شوند.یک بانک اطلاعاتی به مجموعه‌ای از اطلاعات سازمان یافته اطلاق می‌شود که هدف خاصی را دنبال کنند. بانک های اطلاعاتی بعنوان اساس هر تکنولوژی و سیستم های امروزی محسوب می گردد .در واقع یک بانک اطلاعاتی مجموعه ای از داده های مرتبط و سازمان یافته می باشد که می توان داده ها را آن بازیابی و استفاده نمود. در جهان الکترونیک امروزه ، نرم افزارهای رایانه ای نقش مهمی در این خصوص ایفا می نمایند بطوریکه یک سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی توانایی ایجاد ، سازماندهی و مدیریت داده های ذخیره سازی شده در بانک اطلاعاتی را پردازش ، بصورت مدون و در کمترین زمان و بیشترین کارایی در اختیار کاربران قرار می دهد. با اجرای طرح شناسایی به روش میکروچیپ , هر دام دارای کد اختصاصی شده و این کد به همراه سایر اطلاعات دام در کارت شناسایی درج و وارد برنامه های نرم افزاری مربوط به بانک اطلاعاتی می گردند بطوریکه بمحض شناسایی کد مربوطه دام توسط دستگاههای بازخوان و ورود این کد به برنامه بانک اطلاعاتی رایانه , کلیه اطلاعات مربوط به دام پدیدار می گردد. این برنامه بانک اطلاعاتی بطوری طراحی گردیده است که کاربران مجاز بسته به نوع فعالیت خود, قادر به مشاهده اطلاعات به صورت شبانه روزی در هر نقطه از کشور از طریق سیستم اینترنت یا اینترانت می باشند . در مراحل بعدی مراکز بانک اطلاعاتی به صورت مستمر اطلاعات جدید را دریافت و جایگزین اطلاعات قدیمی می نمایند