در نمایشگاه بین المللی تهران و همینطور در سومین نمایشگاه AgroVet در اصفهان سمینارهایی تحت عنوان " شتر مرغ دام فردا" در ارتباط با پرورش و مدیریت شترمرغ برگزار نمود که با استقبال بی سابقه علاقه مندان و تولیدکنندگان و متخصصین این صنعت روبرو شد. در این سمینار متخصصین متعددی در ارتباط با اقتصاد و بازاریابی، تاریخچه پرورش شتر مرغ در ایران، پرورش شتر مرغ در استرالیا، بازار فروش و صادرات، جوجه کشی، تغذیه، ژنتیک و اصلاح نژاد، شتر مرغ از دیدگاه پزشکی و نحوه اخذ مجوز و تهیه طرح های توجیهی و ... به ایراد سخنرانی پرداخته و در پایان به پرسش های حاضرین پاسخ گفتند.
مهندس کیانی منش عضو هیات علمی شرکت مهندسی آتی نگر مهر هدف از برگزاری این سمینار را اطلاع رسانی شفاف و سالم و بی واسطه بین متخصصین، تولید کنندگان و علاقه مندان و سرمایه گذاران جدید مطابق با استاندارد نمایشگاه های جهانی عنوان نمود و اظهار داشت با توجه به اقبال بسیار زیاد افراد به پرورش شترمرغ اطلاع رسانی، آموزش، مشاوره صحیح و هدایت سرمایه گذاری جهت توسعه پایدار این صنعت نوپا بسیار ضروری می باشد. ایشان با تاکید به اطلاع رسانی درست و گفتن واقعیت های موجود و بیان مزیت ها و گرفتاریهای این صنعت، بیان ایده ها، افکار و برنامه های متخصصین و تولید کنندگان در اینگونه سمینارها را -که گاها متناقض نیز می باشد –بسیار مفید و سازنده دانسته و عنوان کردند که با بررسی ایده ها و افکار مختلف می توان مسیر بهتری را جهت توسعه این صنعت پیدا کرد و گرایش به یک نظر و یا یک گروه فکری می تواند مشکلاتی را ایجاد نماید. به همین دلیل سخنرانی در این سمینار کاملا آزاد بوده و متخصصین و تولید کنندگان و صاحبنظران می توانستند به ایراد سخنرانی بپردازند.
ایشان صنعت پرورش شترمرغ در کشور را بسیار ناپایدار دانسته و عنوان کرد این موضوع در بسیاری از کشورهای دیگر هم تجربه شده و در مناطقی که پرورش شترمرغ جدیدا آغاز شده معمولا با قیمت بالا ی پرنده زنده مواجه هستند ولی وقتی قیمت واقعی پرنده کشتار شده مشخص می شود به همراه افزایش تولید و رقابت بیشتر، هم قیمت ها متعادلتر شده و هم بازار فروش و فرآوری و کشتار فعالتر و مطمئن تر عمل خواهند کرد. در ابتدا پراکندگی مرکز تولید در کشورهای مختلف وحتی نواحی مختلف هر کشور بسیار زیاد است. همکاری بین واحدها بسیار کم بوده ودر عوض واحدهای مختلف مدام در حال کشمکش و درگیری بر سر قیمت هستند که برای توسعه این صنعت این رویه باید تغییر کند.
ایشان ادامه دادند شترمرغ دارای محصولات فراوان و پر ارزش بوده و با داشتن راندمان اقتصادی بالا و سازگاری با شرایط نا مساعد بیابانی به شدت مورد توجه قرار گرفته است به گونه ای که بسیاری از صاحب نظران و کارشناسان از شترمرغ به عنوان دام آینده در بسیاری از مناطق نام می برند. تولید جهانی در حدود 500000 شترمرغ کشتاری و تولید گوشت معادل 12500 تن است. ایشان با استناد به آمارهای متعدد عنوان نمودند برای رسیدن تولید به میزان یک در صد تولید جهانی گوشت گاو، به 20 میلیون شترمرغ نیاز می باشد که در صورت انجام تحقیقات اصلاح نژادی و افزایش تولید گوشت هر حیوان به پتانسیل موجود، این حجم از تولید گوشت با پرورش 5/12 میلیون شترمرغ هم امکان پذیر است.
در ارتباط با پرورش شترمرغ در ایران عرضه داشتند نتایج بدست آمده از تحقیقات بر روی نحوه زیست این پرنده در کشور همگی مؤید این هستند که پرورش شترمرغ به عنوان یک صنعت سودآور و با آینده درخشان می‌تواند مورد توجه قرار گیرد با توجه به این نکته که حدود 70 درصد وسعت ایران را مناطق بیابانی، زمینهای پست و اراضی لم یزرع تشکیل می دهد. البته باید مشکلات و خطرات این صنعت نیز مورد توجه قرار گیرد. ایشان به سرمایه گذاران جدید توصیه کردندکه دایره فعالیت را نصف کنید و در هر صورت از کسی وام نگیرید. تنها وقتی فروش محصولاتتان را آغاز می کنید درک روشنی خواهید داشت که فعالیتتان سود آور بوده است یا خیر. از هزینه های اضافی بپرهیزد و از امکانات موجود و محلی استفاده نمایید. سوالات و موارد مهم را یاد داشت کرده با کسی که در منطقه شما پرورش شترمرغ دارد صحبت کنید، آنها منبع با ارزشی برای کمک هستند.
ایشان در ارتباط با ژنتیک و اصلاح نژاد شترمرغ، ثبت دقیق، مستمر و علمی رکوردها و شجره ها را خواستار شدند و در ارتباط با افزایش همخونی و نحوه آمیزش ها بخصوص در گله های مولد هشدار دادند و عنوان داشتند افزایش ضریب رابطه خویشاوندی تاثیرات منفی بسیاری در تولید مثل و باروری، افزایش وزن و درآمد نهایی خواهد داشت که لازم است توجه ویژه ای به این مسئله صورت گیرد. ایشان افزودند یک مزرعه دار باید با رکوردگیری دقیق بتواند پاسخ درستی برای موارد زیر داشته باشد: تعداد تخم مولدها، هزینه تغذیه مولدها درسال، میزان جوجه در آوری، تعداد جوجه های کشتاری، هزینه تغذیه هر جوجه تا سن کشتار، هزینه تولید هر تخم، هزینه تولید جوجه یک روزه، هزینه پروار پرنده ها تاوزن مشخص، فروش پوسته تخم شترمرغ، فروش پر، فروش پوست، فروش گوشت و ...
ایشان تولید نرم افزار مدیریتی مزارع پرورش شترمرغ، نرم افزار تعیین آمیزش و کنترل همخونی، گروه شش گانه نرم افزارهای آموزشی پرورش شتر مرغ، تشکیل دوره های آموزشی تخصصی پرورش شترمرغ و همین طور تحقیقات در زمینه تلقیح مصنوعی و تاسیس فارم تحقیقاتی شترمرغ جهت انجام عملیات اصلاح نژادی و سنتز نژاد را از برنامه های این شرکت اعلام نموده و آمادگی خود را جهت همکاری با بخش های خصوصی و تعاونی ابراز داشتند. مولف کتاب"شتر مرغ دام فردا" بازاریابی را بسیار مهم دانسته و عنوان نمودند حتی قبل از اینکه به فعالیت در زمینه پرورش شترمرغ فکر کنید باید وجود تقاضا برای فرآورده های شترمرغ را مورد بررسی قرار دهید. در فروش گوشت شترمرغ، نحوه عرضه، بسته بندی و ارائه دستور العمل پخت بسیار مهم است. در صورت وجود کشتارگاه مورد تائید اتحادیه اروپا بازار پر رونق اروپا- جایی که بالاترین تقاضا برای گوشت شترمرغ را دارد- به رویتان گشوده خواهد شد.

مهندس موسوی کارشناس اداره طیور عنوان نمودند در حال حاضر مجوزها به صورت پرورشی و مادر صادر می شوند که خود استانهای کشور مجاز به صادر کردن مجوز می باشند. در مزرعه های پرورشی احتیاج به تاسیسات زیادی نیست و فقط نیاز به فنس کشی و سایبان می باشد.در فارم مادر به دلیل وجود مرغان مادر نیاز به سرمایه گذاری بیشتری است.( نیاز به جوجه کشی که می توان آنها را از یک روزگی تا یکسالگی نگهداری کرد و به عنوان پرواری عرضه نمود)
برای ایجاد فارم مادر می توان هم به صورت خرید جوجه و هم خرید مولد اقدام کرد. کسانی که اقدام به خرید جوجه می کنند باید توجه داشته باشند که 2 تا 3 سال طول می کشد تا جوجه بالغ شود ( ماده ها حدود 2 سالگی و نرها 6 ماه دیرتر) و تا زمان بلوغ هیچ منبع درآمدی ندارند ولی کسانی که از پرندگان مولد استفاده می کنند می توانند در همان سال درآمد هم داشته باشند. ایشان ادامه دادند فصل تولید مثل شترمرغ حدود بهمن ، اسفند شروع و تا مهر ادامه می یابد. بهتر است شترمرغها در زمان شهریور خریداری شوند چون دو تا سه ماه زمان نیاز است تا به محیط جدید عادت کنند.همچنین از نظر تولید، یک شترمرغ بالغ می تواند در حدود 50 تا 60 تخم بگذارد که به طور نرمال یک واحد متوسط باید بتواند در حدود 50 درصد از تخمها را تبدیل به جوجه نماید.
دوران جوجه کشی حدود 42 روز است که 35 تا 38 روز آن در ستر و مابقی آن در هچر سپری می شود. هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون آمدند 6 تا 12 ساعت باید در هچر نگهداری شوند و سپس به بیرون انتقال پیدا کنند و باید 24 تا 48 ساعت در محیط های بسته با دمای 35 درجه سانتی گراد نگهداری شوند و در صورت مساعد بودن هوا می توانند به محیط باز انتقال یابند. معمولا شترمرغها در بین ساعت 4 تا 7 بعد از ظهر تخم می گذارند که معمولا به صورت یک روز در میان می باشد و ممکن است بین دوره تخمگذاری وقفه چند روزه وجود داشته باشد. در تخمگذاری شترمرغ عوامل بسیار زیادی تاثیر دارند(استرس، طراحی پن، محیط، استرس گرمایی، نژاد پرنده، ژنتیک، سلامت، نحوه رشد، تغذیه و....) به همین دلیل باید در انتخاب پرنده دقت زیادی شود.

مهندس حمیدی کارشناس اقتصاد و بازاریابی عنوان نمودند بحث اقتصاد ناظر بر تامین بهینه منابع بین خواسته های نامحدود انسان است و بازاریابی به عنوان یکی از بخشهای مهم در علم اقتصاد در جهان امروز و تجارت جهانی مطرح است. بازاریابی ناظر است بر فرایندهای تولیدی که در رابطه با محصولات دیده می شود بخصوص در مورد محصولات کشاورزی که دارای اهمیت و ظرافت خاصی می باشند.در مقایسه فرایند تولید در واحد صنعتی و یک واحد کشاورزی خواهیم دید که محصولات کشاورزی از حساسیت های خاصی برای تولید برخوردار هستند و در زمینه های بازاریابی نیز از حساسیتهای بالاتری برخوردار می باشند.(تبلیغات، جمع آوری ، بسته بندی و .....). به طور کلی در یک فرایند تولید در کشور ما به عنوان یک کشور در حال توسعه اهمیت محصولات دامپروری از ارزش خاصی برخوردار است. به عنوان یکی از مهمترین شاخصهای توسعه یافتگی کشورهای مختلف معمولا میزان مصرف مواد پروتئینی به خصوص پروتئین دامی از ارزش بالایی برخوردار است، به طوریکه آنرا به عنوان یک شاخص مهم در توسعه یافتگی می دانند و در برنامه های توسعه کشورها تدوین می شود معمولا شاخصهای تغذیه ای بر این موضوع تاکید دارند و بر روی آن صحه می گذارند. در کشور ما نیز همین طور است که در برنامه چهارم تدوین شده میزان سرانه مصرف پروتئین 25 گرم بسته شده که بخش عمده ای از آن در رابطه با محصولات دامی است. بازاریابی محصولات دامی از ارزش خاصی برخوردار است. یک تولیدکننده خوب تولیدکننده ای است که در ابتدای تولید بداند محصولی که تولید می کند باید چه مشخصاتی داشته باشد. مصرف کننده وسلیقه و فاکتورهای مورد نظر آن را مورد توجه قرار دهد. بخش شترمرغ به عنوان یک صنعت جدید در کشورما ایجاد تنوع در محصولات دامی دارد که شرایط خاص خودش را دارا می باشد. کسانی که می خواهند وارد این کار بشوند قبل از هرگونه سرمایه گذاری توجه داشته باشند که محصولاتی که می خواهندتولید کنند چه خصوصیاتی داشته باشند. بازاریابی ناظر بر فعالیتهای مختلفی است که از تولید کننده تا مصرف کننده نهایی محصول را در بر می گیرد. صنعت شترمرغ چند سالی است که شروع به کار کرده اما تولیدکننده هایی که وجود دارند لازم است در مورد بازاریابی نظرات خاصی را ابراز کنند. در بدو تولید لازم است درمورد اصلاح نژاد و تغذیه ملاحظه های خاصی داشته باشند. برای آغاز هر نوع فعالیت باید دو نوع هزینه داشته باشیم. اول هزینه های ثابت(ساختمانها، ماشین آلات و ...) و دوم هزینه های جاری که بر حسب ظرفیت تولید تغییر خواهد کرد پس لازم است هر تولیدکننده از ابتدای امر مسائل اقتصادی را مورد توجه قرار دهد. در حال حاضر در بازاریابی مدرن معمولا به این صورت نیست که شعارهای تبلیغاتی را که در بخش بازاریابی ارائه می دهند همه مسائل را تحت الشعاع قرار دهد. الان افرادی که به صورت حرفه ای عمل می کنند عده ای از آنها قیمت پایین را به عنوان مزیت، عده ای خدمات رسانی، کیفیت محصول و خدمات پس از فروش را به عنوان مزیت قبول و به آن اعتقاد دارند. در صنعت پرورش شترمرغ کسانی که می خواهند وارد این حرفه بشوند لازم است ابتدا به شناسایی بازار فروش و ارائه خدمات آن بپردازند.

مهندس بصیری ضمن بررسی وضعیت پرورش شترمرغ در ایران و استرالیا عنوان کردندکشتار هر قطعه شترمرغ در استرالیا 100 تا 120 دلار هزینه دارد به طوری که به دلیل بالا بودن هزینه کشتار در استرالیا تعدادی از پرورش دهندگان کار خود را تعطیل کرده اند ولی در ایران این هزینه در سطح بسیار پایین تری قرار دارد که این امر زمینه مناسبی را جهت همکاری فی مابین فراهم می کند. دراسترالیا از تلاقی نژادهای گردن آبی، قرمز و سیاه نژادهایی را بوجود آورده اند که از نظر تولید گوشت و پر و پوست و تخمگذاری در حد بالایی هستند و به صورت طبیعی چرا می کنند که لازم است مورد توجه تولید کنندگان داخلی قرار گیرد.
دکتر سهراب مدیر عامل شرکت کشت و صنعت گلبرگ طوبی زرند عنوان نمودند حدود 6 سال است که شترمرغ به صورت صنعتی در کشور پرورش می یابد. خوشبختانه در ایران افرادی که به پرورش شتر مرغ اشتغال دارند همه افراد تحصیلکرده هستند به طوریکه از بیشتر جاهای دنیا جلوتر هستیم. در حال حاضر بیشتر فعالیت پرورش شترمرغ مربوط به تولید شتر مرغ مادر می باشد که در آینده نزدیک شروع به کشتار خواهیم کرد و طوری برنامه ریزی شده تا در آینده گوشت شترمرغ با قیمت گوسفند و گاو عرضه شود.
مهندس نیامنش مدیر عامل شرکت محصص عنوان داشتند اولین نکته که برای مزرعه نیاز است مورد توجه قرار گیرد زمین است که می تواند از 5000 متر تا 100000 متر باشد و طبق ضوابط وزارت جهاد کشاورزی برای هر مولد نگهداری با گله پرورش 800 متر زمین مورد نیاز است. از نظر ظرفیت از 2 تا 200 قطعه می توان فعالیت کرد و اپتیمم نگهداری حیوان 50 قطعه می باشد که می توان 25 عدد هم در نظر گرفت. برای پرورش شترمرغ بهتر است از زمینهای درجه 3 استفاده شود زیرا شترمرغ نیازی به زمینهای گرانقیمت ندارد و از نظر تاسیسات و هزینه نیاز به سرمایه گذاری پایینی دارد. در حدود 60 تا 70 درصد هزینه های یک واحد پرورش را بخش تغذیه تشکیل می دهد و در سال برای هر قطعه شترمرغ در حدود 140.000 تا 190.000 تومان هزینه جاری در نظر گرفته می شود.
دکتر فره وش از شرکت تعاونی دشت سبز لاله عنوان نمودند هر چه یک حیوان به انسان نزدیک تر باشد میزان بیماری مشترک آن هم بیشتر است. کسانی که محصولات این حیوان ها را مصرف می کنند و یا آنها را نگهداری می کنند در امان نیستند( بیماریهایی مانند سل دستگاه گوارش، تب مالت، بروسلوز و ...). مصرف گوشت شترمرغ هیچگونه بیماری مشترکی با انسان ندارد به غیر از آنفلونزای مرغی که آنهم تا کنون هیچ موردی گزارش نشده است. افرادی که گوشت قرمز مصرف می کنند احتمال دچار شدن آنها به بیماری روده بزرگ، سرطان پانکراس، لوزالمعده، سینه و پروستات تا 20 برابر بیشتر می شود. همچنین کلسترول موجود در گوشت قرمز می تواند باعث ایجاد ناراحتی های قلبی و عروقی شود. شترمرغ دارای گوشت قرمز ولی با خواص گوشت سفید می باشد. چربی گوشت شترمرغ برخلاف گوشت گوسفند و گاو که چربی آنها در داخل نسوج قرار دارد جدا از لایه های عضلانی می باشد. بهترین زمان کشتار شترمرغ برای گوشت 8 ماهگی است ولی در صورتی که بخواهیم از سایر قسمتهای آنهم استفاده شود 10 تا 14 ماهگی توصیه می شود.( هر چه زمان کوتاهتر باشد اقتصادی تر است)
مهندس موذن کارشناس تغذیه معاونت امور دام 65 تا 75 درصد هزینه های یک فارم را مربوط به بخش تغذیه دانسته و ادامه دادند در مقایسه شترمرغ با طیور به قدرت فوق العاده آن در استخراج انرژی از خوراکها می توان اشاره نمود به طوریکه میزان انرژی را که طیور می توانند از ذرت بگیرند در حدود07/4 مگاژول در هرکیلوگرم است که در شترمرغ مقدار استخراج شده از همان ذرت به 22/15 مگا ژول در هر کیلوگرم می رسد. ایشان افزودند در تغذیه جوجه شترمرغها باید دقت شود که غذای اضافه، پرپروتئین و پر انرژی حتما نمی تواند رشد سریع داشته باشد یعنی در صورتی که همخوانی نداشته باشند پیچیدگی پا، در رفتگی مفاصل و .... وجود خواهد داشت. همینطور میزان غذای مصرفی شترمرغ را به شرح زیر اعلام داشتند
جوجه ها از 0 تا 1 ماهگی حدودا 750 گرم تا 3 کیلوگرم وزن می گیرند و روزانه 120 گرم خوراک مصرف می کنند. 1 تا 5/2 ماهگی – مقدار مصرف خوراک روزانه 360 گرم و میزان وزن بدن 3 تا 15 کیلوگرم، 5/2تا6 ماهگی- مقدار مصرف خوراک روزانه5/1 کیلوگرم، 6 تا 11 ماهگی- مقدار مصرف خوراک روزانه5/2 کیلوگرم، 11 تا 14 ماهگی- مقدار مصرف خوراک روزانه2/2 کیلوگرم، مولدین در دوران تخمگذاری- مقدار مصرف خوراک روزانه5/2 تا 3 کیلوگرم، جیره نگهداری- مقدار مصرف خوراک روزانه 2 تا 300/2 کیلوگرم
فاکتورهایی که در بالانس جیره باید مورد توجه قرار بگیرند عبارتند از: انرژی متابولیسمی، پروتئین، فیبر خام و اسیدهای آمینه ضروری. در روزهای اول توصیه می شود برای تامین مواد معدنی از ویتامینهای محلول در آب استفاده شود همچنین در سنین پایین نباید بیشتر از 5 درصد فیبر برای جوجه ها در نظر گرفته شود و بهتر است این میزان از قسمتهای نرم یونجه استفاده شود. توصیه می شود در داخل دانخوریها به مقداری خوراک ریخته شود که در عرض 2 تا 3 ساعت تمام شود و بهتر است این کار را 2 تا 3 بار در روز انجام داد. در پرنده های بزرگتر به دلایل زیر بهتر است از پلت استفاده شود : قابلیت هضم بالا، آردینگی کم( کمتر ایجاد شدن بیماریهای تنفسی)، سرعت کم عبور از دستگاه گوارش و از بین رفتن قدرت انتخاب توسط دام.
آقای چهارراهی کارشناس شرکت کویر طیوران گفتند در مورد محصولات شترمرغ پیش بینی می شود تا 5 سال آینده هرچه تولید کنیم در داخل کشور بازار برای فروش خواهیم داشت. از اقدامات صورت گرفته در استفاده از محصولات شترمرغ به تولید سوسیس و کالباس و خورشت فسنجان می توان اشاره نمود که از نظر طعم بسیار لذیذ می باشند. ایران به دلیل داشتن شرایط جوی خاص به عنوان یکی از 3 قطب بزرگ دنیا است که این صنعت می تواند در آن جای بگیرد زیرا در این صنعت نیاز به استفاده از زمینهای مرغوب نمی باشدو می توان از زمینهای بایر و دشت نیز استفاده کرد.
دکتر شهرآئینی در ارتباط با بهداشت و بیماریهای شترمرغ عنوان نمودند بیماریهای شترمرغ به چند دسته تقسیم می شوند که مهمترین آنها بیماریهای اندام های حرکتی و باکتریایی می باشند. بیماریهای اندامهای حرکتی بیشتر به دلیل مشکلات مدیریتی و استاندارد نبودن جایگاه شترمرغ اتفاق می افتند که ممکن است 20 تا 30 درصد تلفات داشته باشند. بیماریهای باکتریایی بیشتر مربوط به دستگاه گوارش است زیرا به دلیل حساس بودن دستگاه گوارش به ترکیبات غذایی و تغییرات یکباره در جیره میزان فلور میکروبی تحت تاثیر قرار می گیرند و باعث ایجاد اختلال در عملکرد دستگاه گوارش می شوند.
از بیماریهای ویروسی شترمرغ می توان به نیوکاسل اشاره نمودکه به واکسنهای سویه مرغی هم جواب می دهند. از مهمترین بیماریهای باکتریایی بیماری شاربن یا سیاه زخم است که درمان ندارد و در عرض 3 روز حیوان را آلوده می کند. در بین پرنده ها بدن شترمرغ به دلیل داشتن دمای پایین تر مستعد دریافت این بیماری می باشد.
دکتر واحدی در رابطه با بیماری های شترمرغ گفتند از بیماریهای مرسوم در بین شترمرغها می توان به نیوکاسل، آبله، آنفلونزا، آنتروتوکسمی، شاربن، جنون گاوی و... اشاره نمود. معمولا در صورتی که پرنده ها دچار شکستگی یا در رفتگی یا پارگی وترها شوند مخصوصا در زمانی که سن بالایی داشته باشند نمی توان برای آنها کار زیادی انجام داد زیرا وابستگی شدیدی به پاهای خود دارند. مشکل بسیار مهمی که برای جوجه های زیر 3 ماه وجود دارد مشکل انباشتگی است که در صورت بوجودآمدن استرس شروع به خوردن اجسام اطراف خود می نمایند. یکی از عوامل تلفات در جوجه ها که در دو هفته اول بروز می کند عفونت زرده است که مهمترین کار برای پیشگیری بوجودآوردن دمای مناسب بعد از تولد برای سالن جوجه هاست که 25 تا 30 درجه سانتیگراد است که توصیه می شود به مرور هفته به هفته کاهش یابد.

مهندس حاجی بابائی کارشناس شرکت روزان در ارتباط با تولید مثل شترمرغ عنوان نمودند تولید مثل در شترمرغ دو نوع است : بلوغ جنسی و بلوغ جسمی. بلوغ جسمی در سن 7 تا 8 ماهگی شروع میشود به طوریکه رنگ پرنده که در این سن خاکستری است در نرها به سمت سیاه شدن گرایش پیدا می کند ولی هنوز قابلیت جفتگیری ندارد. بلوغ جنسی به زمانی که نر قدرت تولید اسپرم داشته باشد و ماده هم بتواند تخمک اندازی نماید اطلاق می شود. از مهمترین عوامل تاثیرگذار در ایجاد اختلاف در سن بلوغ تاثیر شرایط آب و هوایی بر روی حیوان می باشد. همچنین ایشان خصوصیات نژادهای شترمرغ را به شرح زیر عنوان نمودند: گردن آبی: متعلق به نامیبیا و زیمبابوه. سن کشتار(9 تا 11 ماهگی)، ضریب تبدیل 6 به 1 ، تخمگذاری کمتر نسبت به گردن سیاه، نسبت به رطوبت اختصاصی تر. گردن سیاه: منشا آنها آفریقای جنوبی است که در حدود 150 است به صورت صنعتی در آفریقا نگهداری می شوند. قد کوتاه و جثه کوچک، سن کشتار طولانی تر(12 تا 14 ماهگی)، ضریب تبدیل 5/7 به 1 ، مقاوم به مناطق گرم و خشک، داشتن پرهای تزئینی بهتر نسبت به گردن آبی، داشتن غریزه مادری بیشتر. گردن قرمز: کنیا و تانزانیا. به خاطر تولید کم تقریبا به صورت صنعتی نگهداری نمی شوند.

قابل ذکر است این مطالب از سایت شرکت آتی نگر برداشت شده است