باکتریوسین چیست و چگونه میتواند باعث بهبود رشد پرندگان شود ؟ منظور از باکتریوفاژ چیست ؟ آیا باکتریوفاژها میتوانند به عنوان محرک رشد در طیور عمل کنند ؟ در یکی از مقالات اشاره کردیم که آنتی بیوتیک ها نمیتوانند محرک رشد خوبی برای طیور باشند چراکه میتوانند منجر به افزایش تولید رادیکال های مضر و همچنین صدمه به DNA سلول شوند. از سوی دیگر مطالعات نشان میدهد که استفاده از آنتی بیویتک ها به عنوان محرک رشد طیور خطر بروز مقاومت میکروبی به آنتی بیوتیک ها را در جامعه بشری افزایش میدهد. بنابراین ما باید به دنبال جایگزینی برای آنتی بیویتک ها به عنوان محرک رشد در طیور باشیم. در حال حاضر دانشمندان بر روی محرک های رشد متنوعی کار میکنند که کاندید جایگزینی به جای آنتی بیوتیک ها هستند . باکتریوسین ها و باکتریوفاژها از جمله این موارد هستند .
باکتریوسین ها ترکیبات پروتیینی هستند که توسط برخی از باکتری ها تولید شده و توانایی کشتن باکتریهای دیگر به غیر از سویه تولید کننده خود را دارند. باکتریوسین ها را میتوان بر اساس وزن مولکولی آنها طبقه بندی کرد. برخی از باکتریوسین ها پپتیدی بوده و فقط از 19 تا 37 اسید آمینه ساخته شده اند و این درحالی است که برخی از مولکولهای پپتیدی درشتی ساخته شده اند که وزن نهایی آنها میتواند به 90000 دالتون هم برسند. در ساختار برخی از باکتریوسین ها اسیدهای آمینه غیرمعمول نیز دیده میشود (به نقل از جوئرجیر، 2003). برخلاف آنتی بیوتیک ها، باکتریوسینها بسیار طبیعی تر می باشند، چرا که آنها از زمانهای باستان در غذای ما انسانها حضور داشتهاند (کلیویلاند و همکاران، 2001) باکتریوسین نیسین جزو مواد ایمن شناخته شده است. نیسین و سایر باکتریوسین های تولید شده توسط باکتریهای اسید لاکتیکی توجه زیادی را به خود جلب کرده اند، چرا که آنها توسط گروهی از باکتریها تولید میشوند که برای سلامت انسان مفید بوده و در تولید برخی از غذاهای انسان استفاده میشوند (جئورجیر، 2003). گزارش هایی وجود دارند که نشان میدهند باکتریوسین ها میتوانند بر میکروفلورای روده تاثیرگذار باشند. به عنوان مثال، باکتریوسین تولید شده توسط اینتروکوکوس فیزیوم [3] موجود در چین هدان میتواند جوجه ها را در برابر عفونت ناشی از سالمونلا پلوروم محافظت کند (آدیسیو و همکاران، 2000). بنابراین این امید وجود داردکه بتواناز باکتریوسین ها در کنترل جمعیت میکروبی لوله گوارش بهه نفع میزبان (پرنده ) استفاده کرد. به طوری که مهار جمعیت میکوربی در روده مزایای زیادی برای مرغدار از جمله کاهش ضریب تبدیل خوراک دارد.
باکتریوفاژها ویروس هایی هستند که میتوانند باکتریها را آلوده کرده و در درون پیکر آنها شروع به تکثیر کنند. سپس همین ویروسها با لیز کردن سلول باکتریایی مجدداً با تعداد بیشتری در محیط اطراف میزبان خود پراکنده میشوند (جئورجیر، 2003). بنابراین ویروس ها همیشه مضر نیستند !! در این روش ما از توان ویروس ها برای مهار جمعیت میکروبی روده استفادهمی کنیم به عنوان مثال هاف و همکاران (2002) روش فاژی موفقیت آمیزی را برای ممانعت از عفونت جوجه های گوشتی توسط اشریشیا کولی گزارش کردند. همچنین اسکلار و جئورجیر (2001) گزارش کردند که استفاده از فاژ میتواند باعث کاهش تعداد باکتری سالمونلا اینتریدیس در روده کور جوجه ها شود. با این وجود، بیشتر باکتریوفاژهای شناخته شده به صورت تخصصی عمل کرده چرا که باکتری های محدودی وجود دارند که محل اتصال برای فاژ مورد نظر را دارند. چنین ویژگی باعث بروز چالشهایی در فاژتراپی شده است. به عنوان مثال، برخی از فاژهای مربوط به سالمونلا فقط میتوانند تعداد اندکی از سویه های سالمونلا را مورد هدف قرار بدهند (جئورجیر، 2003)
